Zindelijkheid

Je kind is zindelijk als het zelf kan aangeven wanneer het moet plassen of poepen en het ook even kan ophouden als er geen wc in de buurt is. Zindelijk worden is iets wat je kind moet leren, net als bijvoorbeeld lopen en praten. Hoe kun je je kind daarbij helpen?

Op welke leeftijd worden kinderen zindelijk?

Tussen 2,5 en 4 jaar zijn de meeste kinderen in staat om de hele dag droog te blijven. Is je peuter overdag zindelijk? Dan duurt het meestal nog een tijdje voordat de luier ook ’s nachts droog blijft. De meeste kinderen worden rond het vierde jaar ‘s nachts zindelijk. Sommige kinderen worden niet wakker van een volle blaas en hebben meer tijd nodig. Wanneer je kind naar de basisschool gaat wordt verwacht dat het op school zindelijk is. 

Wanneer begin je met oefenen?

Je kind is eraan toe om zindelijk te worden als:

• Je kind zegt dat hij nat is of een vieze broek heeft of naar de wc wil;
• Interesse toont in de wc;
• Laat merken een natte of vieze luier niet fijn te vinden;
• Kan wachten tot de plas komt of zich bewust wordt van de aandrang om te plassen of te poepen;
• Langere periodes een droge luier heeft.

Geduld en rust

Ga ontspannen om met het zindelijk worden. Rust en regelmaat werkt ook hier. Begin niet als je kind ziek is of als er veel te gebeuren staat, zoals de komst van een nieuwe baby of een verhuizing. Neem de tijd die nodig is. Als het oefenen niet lukt, is dit helemaal niet erg. Wacht dan nog even en probeer het later opnieuw. Het is belangrijk dat je zelf consequent bent. Je kunt het niet de ene dag wel doen en de andere dag niet.

Zorg dat alles er klaar voor is

Je kind helpen bij het zindelijk worden kan zowel op het potje als op de wc. Schaf een potje aan en zet het vast klaar. Je kind kan er dan zelf op gaan zitten als het dat wil. Dat kan in het begin gewoon met de luier nog aan. Gebruik je de wc? Zorg dan dat je een wc-brilverkleiner en een voetensteuntje hebt. Je kind moet ontspannen kunnen zitten. 

Tips voor het potje

• Zet je kind regelmatig op het potje op dagelijks terugkerende momenten. Kies voor 5 tot 7 vaste potmomenten op de dag.
  > na het opstaan
  > ongeveer een half uur na het eten of drinken (ontbijt, lunch, vieruurtje en avondeten)
  > voor het slapen gaan
• En ook:
  > als je kind er zelf om vraag of als je merkt dat je kind nodig moet (staat een trappelen,...)
  > voordat je weggaat en als je thuiskomt.
• Tip: Gaat je kind naar de opvang? Vraag dan na wanneer ze daar ‘toiletrondes’ doen. Misschien kun je dit thuis overnemen.
• Laat je peuter niet te lang op het potje zitten, 3 tot 5 minuten is voldoende. Laat je kind niet zitten tot het wat ‘gedaan’ heeft.
• Doe je kind gemakkelijke kleren aan, die het zelf kan uittrekken als het op het potje wil.

Naar het potje:
Op de vraag: 'Kom je op het potje?' zal je peuter in de peuterpuberteit wellicht ‘nee’ antwoorden. Geef daarom liever een duidelijke instructie, zoals: 'Kom, tijd voor het potje'.

Tips voor de wc

• Je kunt je kind meenemen als je zelf naar het toilet gaat, of laten zien hoe een broertje of zusje naar de wc gaat. Je peuter kan dan alvast zien hoe het gaat en hoe je moet doortrekken.
• Zet je kind regelmatig op de wc. Kies voor 5 tot 7 vaste wc-momenten op de dag: na het opstaan, ongeveer een half uur na elke maaltijd of drinken en voor het slapen gaan. En ook als je denkt dat je kind nodig moet, voordat je weggaat en als je thuiskomt.
• De ‘hurkhouding’ is de beste houding om te plassen of te poepen. Laat jongens dus ook zittend plassen. Dan wordt de blaas goed geleegd. Gebruik een opstapje zodat de voeten kunnen steunen én een verkleinbril, zodat je kind ontspannen kan zitten.
• Ga altijd mee naar het toilet.

Beloning

Het stimuleert je kind als je een complimentje geeft als hij iets goed heeft gedaan. Zeg bijvoorbeeld: ‘Wat goed dat je zegt dat je naar de wc moet’. Prijs je kind voor elke vordering die wordt gemaakt en natuurlijk als hij geplast of gepoept heeft op de wc of het potje. Als het je kind regelmatig lukt de hele dag een droog te blijven, kun je onze JGZ-kleurkalender gebruiken. Als het gelukt is om naar de wc of het potje te gaan, mag je kind daar een zonnetje op tekenen. Als de kalender vol zonnetjes staat kun je dat vieren, bijvoorbeeld met het uitzoeken van een mooi onderbroekje.

Algemene tips voor zindelijkheidstraining

• Als je kind 3 tot 5 minuten op het potje of op de wc zit (ook al gebeurt er niets), geef dan wel een complimentje voor het rustig blijven zitten. Laat je kind daarna verder gaan met spelen.
• Geef je kind de tijd om te bewonderen wat hij op het potje of op de wc heeft gedaan en te genieten van jouw aandacht. Help je kind eraan te denken om daarna door te spoelen. Wacht tenminste 2 uur voordat je je kind weer op het potje zet, behalve als hij dat zelf eerder wil.
• Als je kind niet zegt wanneer hij naar de wc moet, vraag het dan zelf af en toe. Let op signalen dat je kind moet plassen, zoals de benen kruisen, een andere gezichtsuitdrukking of zich inspannen om te poepen.
• Lees je kind voor uit boekjes over zindelijk worden.
• In het begin is het handig om je kind alleen thuis een onderbroek te laten dragen. Als je met je kind op stap gaat, dan kun je nog een luier gebruiken.
• Het kan zijn dat je kind een terugval heeft en in de broek gaat plassen. Blijf dan rustig en wordt niet boos of ongeduldig. Vertrouw dat het goed komt en hou vol, ook al lukt het niet meteen.
• Als je kind overdag droog is, kan ’s nachts nog wel een luier nodig zijn. Je kunt je kind dan ook een luierbroekje aantrekken. Dat is handig als je je kind nog even laat plassen voordat je zelf naar bed gaat.

Ongelukjes zijn normaal

Zindelijk worden is een leerproces. Ongelukjes horen erbij. Als je kind een keer nat is of een vieze broek heeft, doe dan rustig schone kleren aan, zonder veel aandacht voor het ongelukje. Zeg zoiets als: ‘Oeps, je bent nat. Laten we droge kleren aan doen’. Praat niet te veel en maak het niet te gezellig tijdens het verschonen.

Wist je dat..
Door de kwaliteit van de huidige luiers voelt een natte luier niet altijd vervelend voor een kind. Je kind zal hierdoor niet goed aangeven dat de luier nat is.
Tip: Doe een onderbroekje onder de luier aan, zodat je kind leert voelen of hij of zij geplast of gepoept heeft.

's Nachts zindelijk

Is je peuter overdag zindelijk? Dan duurt het meestal een paar maanden voordat de luier ook ‘s nachts droog blijft. Het komt gewoonlijk vanzelf. Hier kan je niet veel aan doen. Het gaat vooral om rijping. Als je merkt dat je kind ’s ochtends regelmatig een droge luier heeft, kan je de luier ook ’s nachts weglaten.
> Je kan de luier uit laten als die minstens 5 nachten op de 7 droog blijft.
> Laat je kind de hele dag door normaal drinken.
> Laat je peuter altijd voor het slapengaan nog even proberen om te plassen.
> Natte luiers wijzen erop dat het lichaam van je kind er niet klaar voor is. Word niet boos als het niet lukt: je kind kan er niets aan doen.
> Ongelukjes gebeuren: een goede matrasbeschermer komt van pas.

Als je kind het leuk vindt, is dit ook het moment om weer een kalender met zonnetjes te maken. Blijft je kind ‘s nachts een paar weken droog, dan is een extra lang verhaal, nieuw ondergoed of een nieuwe pyjama een leuke beloning.

Alle tips op een rij:

• Je kind leren om op een potje te plassen en te poepen kan pas wanner je kind eraan toe is.
• Gebruik een potje of een wc met een brilverkleiner en een voetensteuntje.
• Stimuleer je kind om op de wc of het potje te gaan zitten.
• Dring niet aan als je kind weigert om op de wc of het potje te gaan zitten.
• Prijs en beloon je kind voor elk klein succesje.
• Blijf rustig als je kind per ongeluk een natte of vieze broek heeft.
• Als het zindelijk worden niet soepel loopt, wacht dan een paar weken en probeer het opnieuw.